دربارهی مجله
به نام آن که جان را فکرت آموخت
مناسبترین جایگاهی که روشنفکر متعهد میتواند اندیشههای خود را عرضه کند و بگستراند سپهر عمومی است. از این جایگاه که قلب تپندهی جامعهی مدنی است، او گفتوگو را سامان میدهد و آنگاه جامعه (Society) و دولت (State) و خود جامعهی مدنی (Civil Society) را مخاطب خود قرار میدهد. در دورهی مدرن نشریات مستقل در زمرهی مهمترین و تاثیرگذارترین صورتهای سپهر عمومی به حساب آمدهاند. ما نیز به عنوان بخشی از دانشآموختگان ایرانی در رشتههای علوم انسانی و اجتماعی، برآنیم تا با گشودن مسیر روشنفکری متعهد، از طریق برپایی نشریهای مستقل، به سهم خود در ایجاد جامعهای انسانیتر ایفای نقش کنیم.
قصد ما در این فصلنامه تبیین و تحلیل جامعه برای رسیدن به نقدی راهگشا در جهت رهایی است. این نقد با نگاهی به سطوح مختلف زیست جمعی (Collective Life)، شامل جامعه، دولت و جامعهی مدنی، گسترش مییابد تا از این طریق اشکال و منابع و نحوهی تولید و بازتولید مناسبات مبتنی بر سلطه، ابزار پنداری انسان، و بیگانهسازی انسان از خود آشکار گردد.
مبنای نقد راهگشا
اصل اخلاقی شفافیت حکم میکند که فصلنامهی مطالعات ایرانی پویه آرمانها و گرایش خود را به عنوان مبنایی برای نقد، آشکار و روشن کند. آرمانهایی که در این نشریه مبنای نقد و آسیبشناسی قرار میگیرند مفاهیمی هستند که دیربازی است انسانها را به خود میخوانند:
ارزش، مفهومی کانونی است که در رویکرد انتقادی ما همپیوند است با مفاهیمی چون معنادار بودن حیات جمعی با تکیه بر ارزشهای مشترک، شناختن معیارهای سنجش ارزشها، و عبور از نسبیگرایی ارزشی، دست کم در میان یک جماعت.
اخلاق، که از یک سو با معنویت و از سوی دیگر با تنظیم مناسبات جمعی پیوند دارد و نیز با نگاهی که به خیر و تکلیف دارد و با جایگاهی که از منظرهای دینی، عرفانی، عقلی (اعم از عقل قدیم و جدید) یافته است، و با تاثیری که در شکل گیری هویت میگذارد، مبنایی تعیین کننده برای نگاه انتقادی ماست.
همبستگی (solidarity)، با طرح مباحث نوین در مورد هویت و ملیت و ملیتخواهی، و با طرح دیدگاهها و مباحث مرتبط با جماعتگرایی نوین، در زمرهی مبانی مهم برای نگاه انتقادی ما به زیست جمعی قرار دارد.
رهایی، به عنوان هدفی حیاتی برای انسان سویهی انتقادی نگاه ما را مشخص میکند و مباحث مربوط به زیست جمعی عادلانه و منصفانه را مبنای نقد قرار می دهد. این مبانی شامل نفی تبعیض انسانی، برابری حقوقی، سیاسی، اجتماعی و استقرار عدالت اقتصادی، و حق برخورداری از محیط زیستی سالم است؛ نیز دربرگیرندهی مباحث مربوط به زیستنی آزاد و مبتنی بر انتخاب، در رابطهی متقابل با دیگری که در پرتو دموکراسی (گفتگویی)، و به رسمیت شناختن دیگری در جوامع چندفرهنگی سامان مییابد.
نگاه میان رشتهای و چند رشتهای
این مفاهیم آرمانگونه در کلی ترین شکل خود میتواند در عرصههای گستردهی مطالعات فرهنگی، سیاسی، فلسفی، اجتماعی، اقتصادی، ادبی و حقوقی و دینی جایگاه خود را پیدا کند. با توجه به گستره و گوناگونی جنبههای متفاوت موضوعات و مسائل مورد توجه در این فصلنامه، مطالعات به صورت میانرشتهای (interdisciplinary) و چندرشتهای (multidisciplinary) انجام میگیرد. چراکه با برقراری پیوند میان رشتههای مجزا و کنار هم قرار گفتن آنها، دانشوران به سطح بالاتری از فهم و شناخت جنبههای مختلف انسان و جامعه رهنمون میشوند.
شورای سردبیری: مسعود پدرام، محمدجواد غلامرضا کاشی، حمید احراری، باقر صدرینیا، محمد محمدی آملی